O „Toksycznej agenturze” w bibliotece w Sępólnie. Spotkanie z Adamem Węsierskim [zdjęcia, lista nazwisk]

W pierwszym tomie„Toksycznej agentury” Adam Węsierski skupił się na powiecie tucholskim, w drugim dodał sępoleński i chojnicki. - W przeprowadzonej kwerendzie wyszło mi 90 nazwisk tajnych współpracowników aparatu bezpieczeństwa z terenu powiatu sępoleńskiego – oznajmił Adam Węsierski. W publikacji z powiatu sępoleńskiego podaje ich ponad 30. Oprócz tego pojawia się 800 nazwisk osób inwigilowanych przez służby. Były wśród nich osoby duchowne, nauczyciele, urzędnicy, rolnicy, rzemieślnicy, członkowie NSZZ „Solidarność”.

Węsierski w swojej książce podaje dokładne biogramy tajnych współpracowników: nazwisko, pseudonim, wizerunek, datę urodzenia, imiona rodziców, czym się zajmował, kogo poślubił, a nawet, jak na imię mają jego dzieci. Dowodem mają być m.in. własnoręcznie podpisane zobowiązania, pokwitowania przyjęcia pieniędzy. Autorowi zarzuca się niekiedy, że skazuje rodziny tych osób na napiętnowanie przez społeczeństwo, szczególnie w tak małych społecznościach jak powiat sępoleński czy tucholski. Zapytaliśmy, w jakim celu publikuje tak dokładne dane.

- Robię to imię ciekawości badawczej, a przede wszystkim w imię prawdy historycznej. Czytelnicy chcą, bym wydobył ze źródeł jak najwięcej. Powinniśmy wyjaśniać, jak władza totalitarna potrafi zniewolić i omamić, że niektórzy potrafią się godzić na rzeczy podłe. Trzeba podkreślić, że te osoby, które miały okres współpracy, czyniły to z różnych powodów. Nie stawiam się w roli prokuratora, wiem, do jakich granic mogę się posunąć – opowiedział Adam Węsierski. - Nie chcę naznaczyć tych rodzin ostracyzmem, bo przecież nikt nie odpowiada za swojego ojca, ale równie dobrze mogę „odbić piłeczkę” i zapytać, jak maja się czuć rodziny osób, na które donoszono, które straciły zdrowie zamknięci w więzieniach. Ale nie o to chodzi – dodaje.

Jak zapowiada badacz, w przygotowaniu jest publikacja o Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Sępólnie i sieci agenturalnej, która prawdopodobnie ukaże się wiosną. - Tam dopiero jest esencja tego, jak wyglądała praca operacyjna bezpieki, pozyskiwanie informacji. Oczywiście, tłumaczę też te zagadnienia pod kątem socjologii i psychologii społecznej – podkreśla.

Na spotkaniu autorskim opowiedział, jak wyglądały kategorie agentury,teczki personalne, teczki pracy, czyli donosów, jak Służby Bezpieczeństwa roztaczały „parasol ochronny” nad współpracownikami czy też jak przebiegało zakończenie współpracy z TW. Zaznaczył, że dane w książce są rzetelnie sprawdzone i mają swoje potwierdzenie.

- Każdy ślad zostaje. Nawet gdy niszczono dokumenty, sporządzane były protokoły zniszczenia. Podkreślam, że bezpieka nie fałszowała dokumentów donosicieli. Jeśli coś takiego się zdarzyło, było to łatwe do wykrycia – podkreślił.

Wszystkie zagadnienia poruszone w serii i na jej promocji spotkały się z dużym zainteresowaniem. Każdy, kto przyszedł na spotkanie do sępoleńskiej biblioteki zakupił książki i jeszcze przed spotkaniem zdążył pobieżnie zapoznać się z treścią, w szczególności listą nazwisk delatorów.

ks. Zenon Skierka
Jan Spirka
Zdzisław Ziółkowski
Jerzy Sieg
Mieczysław Graczyk
Wojciech Gramza
Bernard Brewka
Bronisław Ścisłowski
Teodor Kuldonek
Alojzy Kwasigroch
Stanisław Kantak
Tadeusz Anioł
Franciszek Wolski
Józef Lutowski
Franciszek Klimek
Alojzy Jarka
Jan Rybacki
Stefan Mocydlarz
Jan Makówka
Edmund Stoński
Bronisław Wiśniewski
Urszula Fertykowska
Leon Rzepiński
Tadeusz Wrzesiński
Henryk Szweda
Roman Dobrzański
Franciszek Delekta
Czesław Poćwiarowski
Bernard Gburczyk
Danuta Stroińska-Dymek
Kazimierz Starszak
Jerzy Pasternacki
Zbigniew Górski
Antoni Pieńkowski
Krzysztof Wiese
Marian Musiał
Zbigniew Śpica
Mieczysław Szelążek1.