Oto 100 kujawsko-pomorskich wytworów regionalnych wpisanych na listę Produktów Tradycyjnych. Zobacz listę, przepisy, zdjęcia

Wytwarzanie, ochrona i promocja żywności wysokiej jakości odgrywają w państwach Unii Europejskiej coraz bardziej znaczącą rolę. Jednym z podstawowych sposobów realizacji polityki jakości we Wspólnocie (ang. Quality Policy) jest wyróżnianie znakami potwierdzającymi wysoką jakość wyrobów rolno-spożywczych pochodzących z konkretnych regionów, jak też charakteryzujących się tradycyjną metodą produkcji.

„Realizowana w Unii Europejskiej polityka jakości daje pewność konsumentom, że kupują oni żywność bardzo wysokiej jakości, która jednocześnie charakteryzuje się wyjątkową, tradycyjną metodą produkcji. Ze względu na dużą różnorodność produktów wprowadzanych na rynek konsumenci oczekują ponadto jasnych i wyczerpujących informacji na temat jakości i pochodzenia produktu rolnego lub artykułu spożywczego. Identyfikację i wybór poszczególnych wyrobów ułatwiają oznaczenia geograficzne, nazwy pochodzenia oraz gwarantowane tradycyjne specjalności.” - czytamy na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

System ochrony i promocji wyrobów regionalnych i tradycyjnych jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na zrównoważony rozwój obszarów wiejskich i realizację założeń II filaru Wspólnej Polityki Rolnej. Przyczynia się on do zróżnicowania zatrudnienia na obszarach wiejskich tworząc na wsi pozarolnicze źródła utrzymania oraz zwiększa dochody producentów rolnych. Za sprawą systemu ochrony i promocji produktów regionalnych i tradycyjnych chroni się także dziedzictwo kulturowe wsi, co w dużym stopniu przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności terenów wiejskich i rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej.

Lista produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest przewodnikiem po regionalnej kuchni polskiej, a także źródłem informacji na temat tradycji, sposobów wytwarzania oraz wyjątkowych cech najstarszych polskich przysmaków. Obecność na liście to także promocja produktu oraz pierwszy krok do podjęcia starań o certyfikaty unijne.

Jak informuje Urząd Marszałkowski w Toruniu, równe 100 wyrobów kulinarnych znajdują się na kujawsko-pomorskiej liście produktów tradycyjnych. Ta lista jest systematycznie aktualizowana i powiększa się wzbogacając region o wspaniałe wyroby, które pokazują różnorodność oraz siłę tradycji kulinarnych naszego województwa.

- Wyjątkowy sposób wytwarzania, dobry smak i doskonała jakość sprawiają, że warto znać i co ważniejsze - próbować produkty z naszego regionu. Receptury wpisane na ministerialną listę Produktów Tradycyjnych reprezentują bogate i wciąż żywe dziedzictwo kulinarne Kujaw i Pomorza. Kuchnia i przepisy są częścią tradycji, którą należy kontynuować– mówi Piotr Całbecki

Zobacz też: Celebryci i pszczoły. Beckham sam buduje ule, Linda wiruje miód

Wśród stu przysmaków z naszego województwa zarejestrowanych dotychczas na liście produktów tradycyjnych jest:

31 gotowych dań i potraw

1. zupa fasolowa po kujawsku
2. dziady
3. kujawskie grzybki wigilijne
4. klepacze
5. pierogi z kapustą kiszoną i ziemniakami
6. pampuchy z Kujaw/bułki na parze
7. czarnina kujawska
8. fałszywy zając
9. groch z kapustą
10. grzybowniczki
11. kaczka nadziewana po kujawsku
12. kartoflanka po kujawsku
13. kiszczok
14. kluski ziemniaczany z białym serem
15. kluski z makiem
16. kujawska bania z zacirkami
17. kujawska parzybroda
18. kujawska zupa z jajek
19. kujawskie pierogi z kapustą i grzybami
20. kujawskie pierogi z serem
21. marchew krychano
22. poliwka
23. prażucha (ziemniaczane fusze)
24. pyzok – placek ziemniaczany z dobrego
25. rosopita
26. szczawiówka
27. wigilijna zupa z suszonych śliwek
28. żeberka w kapuście
29. zupa kwas
30. żur kujawski
31. zacierka kraszona

20 wyrobów piekarniczych i cukierniczych

1. chruściki zwane też chrustem
2. pierniki z Torunia
3. pierniczki drobne (kamyczki)
4. placek drożdżowy
5. kujawskie pierniki z ziemniakami
6. amoniaczki
7. chleb z kminkiem ze Stolna
8. chleb z makiem ze Stolna
9. chleb żytni z ziemniakami
10. ciastka królewskie z Sosna Królewskiego
11. jabłecznik kujawski
12. kujawiok - wielkanocna baba drożdżowa
13. kujawskie ciasto marchewkowe
14. mace borowiackie
15. mazurek orzechowy
16. pączki ziemniaczano-dyniowe
17. piernik na karmelu/brukowiec kujawski
18. placki na sodzie
19. ruchańce drożdżowe
20. stoleński razowiec ze słonecznikiem

14 napojów

1. piołunówka tucholska zwana także "piorunówką"
2. dzięgielówka
3. herbatki z ziołowych wianków
4. kawa zbożowa z jęczmienia
5. księżycówka z Kujaw
6. nalewka dereniowa
7. nalewka z czarnej porzeczki
8. nalewka z kwiatów głogu (bulimączka)
9. piwo nakielskie ciemne
10. piwo nakielskie jasne
11. podpiwek kujawski,
12. winko z chabru
13. wino domowe z Kujaw

9 warzyw i owoców

1. bania w zalewie
2. susz owocowy - dawniej "brzad"
3. mięta pieprzowa unisławska
4. fjut/cyrop
5. gruszki szaruszki w syropie
6. kapusta modra szmurowana z rodzynkami
7. powidła śliwkowe z Doliny Dolnej Wisły
8. śliwka w occie
9. sok z kapusty kwaszonej

8 produktów mięsnych

1. kaczka z weka
2. leberka gęsia
3. okrasa gęsia z cząbrem
4. owijunki
5. półgęsek, znany też jako półgąsek albo pierśnik
6. świąteczna szynka kujawska z kością
7. szyja gęsia nadziewana

6 produktów mlecznych

1. gzik
2. lody koronowskie
3. ser kozi z Mikanowa
4. ser smażony z kminkiem
5. twaróg z Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej
6. kajmak

2 produkty z grupy olejów i tłuszczów

1. masło wiejskie z Wołuszewa
2. szary smalec po kujawsku

2 produkty rybołówstwa

1. ryba w zalewie po kujawsku
2. karp nakielski

1 produkt z miodu

1. miody z rejony Dolnej Wisły

7 innych produktów

1. fjut kociewski
2. polanka herbatka z macierzanki
3. marmolada z buraków cukrowych
4. ciechocińska sól
5. kulis - kwas z buraczków
6. mniszek bronisławski
7. placki z ciasta kluskowego pieczone na fajerkach

W ostatnich miesiącach na listę produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wpisano z regionu 5 potraw, wyrobów i wypieków. Oto przepisy.
Fjut kociewski (zgłaszający Magdalena Potulska ze Świecia)

• Etap 1 – Maślankę wlać do wysokiego garnka z grubym dnem i wsypać cukier, w pierwszej fazie na początku gotowania maślanka będzie „podnosiła się do góry i może wykipieć”. Wówczas trzeba intensywnie mieszać, a najlepiej na chwilę zestawić z ognia.
• Etap 2 – Maślanka gotuje się z cukrem i początkowo wygląda jak by się zważyła/rozwarstwiła, oddzieliło gęste od rzadkiego. Nadal ma jasny kolor.
• Etap 3 – W kolejnym etapie kolor powoli zaczyna się zmieniać od takiego przybrudzonego beżowego, do lekko karmelowego, a jednocześnie masa powoli zaczyna łączyć się, a po prążkach na garnku widać, że masy ubywa, czyli płyn odparowuje.
• Etap 4 – W ostatnim etapie fjut przybiera odpowiedni kolor i konsystencję. Na tym etapie również trzeba często mieszać drewnianą łyżką, bo gdy zacznie gęstnieć może się przypalić. Fiut jest gotowy kiedy po przemieszaniu zostaje ślad łyżki, konsystencja jego powinna być gęsta, ale taka lejąca się wolnym strumieniem.

Ryba w zalewie po kujawsku (Jadwiga Patyk, Koło Gospodyń Wiejskich w Bronisławiu)

• Etap 1 – Ryby oczyścić, umyć, w zależności od wielkości ryby pokroić na mniejsze części- dzwonka lub małe zostawić w całości. Posolić . Cebulę pokroić w krążki, zmieszać z pokrojonymi rybami, zostawić na 1-2 godziny.
• Etap 2 – Przygotować zalewę: do ok. 4szklanek wody dodać ¾ szklanki octu, 1 łyżkę soli, 6 łyżek cukru, ziarna kubaby oraz listki bobkowe. Wodę z przyprawami zagotować, zostawić do przestygnięcia.
• Etap 3 – Ryby obtoczyć w mące, usmażyć na oleju z dwóch stron, aby się przesmażyły. Usmażone ryby włożyć do płaskiego garnka lub słoja, przełożyć surową cebulą, pokrojoną w krążki, zalać ostudzoną zalewą tak, aby zakryła ryby.

Zupa fasolowa po kujawsku (Anna Patyk KGW w Bronisławiu)
Składniki:

• fasola – ½ kg, z własnego ogrodu lub zakupiona z lokalnych upraw
• ziemniaki- 4 szt. z własnej uprawy
• cebula – 1 szt. z własnej uprawy
• włoszczyzna ( marchew- 1 szt., pietruszka- 1 szt., por-1 szt., seler- 1 szt.) – z własnego ogrodu
• sól, pieprz, majeranek do smaku- zakupione
• ziele angielskie ( kubaba)- kilka ziaren- zakupione
• liść laurowy ( listek bobkowy) 2-3 listki – zakupione
• kości wieprzowe 2-3 szt, boczek wędzony ok. 20dag, kiełbasa ok. 20-30 dag- zakupione

Przygotowanie:

• Etap 1 – Fasolę wypłukać, namoczyć na całą noc. Zagotować w tej wodzie, w której się moczyło. Odlać wodę po zagotowaniu .
• Etap 2 – Namoczoną fasolę zalać świeżą wodą, dołożyć kości wieprzowe, jak się zagotuje zszumować ( zdjąć z wywaru pływające na wierzchu drobinki , które oderwały się podczas gotowania z kości).
• Etap 3 – Do zszumowanego wywaru dodać warzywa: marchew, pietruszkę, seler, por przyprawy: sól, ziarnka pieprzu, listek bobkowy, kubaba oraz pokrojone w kostkę ziemniaki. Gotować, aż fasola będzie miękka.
• Etap 4 – Kości wyjąć, obrać z mięsa i mięso włożyć do zupy, doprawić solą, pieprzem i majerankiem.
• Etap 5 - Można przesmażyć pokrojony boczek wędzony lub kawałek kiełbasy pokrojonej w kostkę, dodać do zupy.

Dziady (Anna Patyk KGW w Bronisławiu)

• Etap 1 – Ziemniaki (ok. 1 kg)obrać i opłukać, pokroić na mniejsze kawałki, ugotować w lekko osolonej wodzie.
• Etap 2 – Po ugotowaniu, odlać część wody i dodać do gorących ziemniaków ok. 2 łyżki mąki pszennej. Dokładnie ukrychać, czyli pognieść ziemniaki z gorąca wodą i mąką.
• Etap 3 – Z masy ziemniaczanej formować małe, okrągłe placki i smażyć na tłuszczu z obu stron na złoty kolor.
• Etap 4 – Surowy boczek lub słoninę pokroić w kostkę, podsmażyć na złoty kolor. Można też podsmażyć pokrojoną w kostkę cebulę, polać usmażone placki.

Chruściki zwane też chrustem (Anna Patyk KGW w Bronisławiu)

• Etap 1 – 2 szklanki pszennej maki przesiać przez sito, wymieszać z ½ łyżeczki cukru oraz szczyptą soli. Dodać 4 żółtka, 1 łyżkę spirytusu i 5 łyżek kwaśnej śmietany. Zagnieść ciasto, jak na pierogi.
• Etap 2 – Zagniecione ciasto zbić wałkiem- uderzać w ugniecione ciasto, aby kulka zagniecionego ciasta się rozpłaszczyła, po czym ponownie ciasto zagnieść i znów zbić. Czynność powtarzać przez 10-15 minut, aż ciasto będzie jednolite i elastyczne.
• Etap 3 – Ciasto dzielić na porcje i wałkować cienko na stolnicy posypanej delikatnie mąką, ważne jest, aby jak najmniej dawać mąki do podsypania. Resztę ciasta, które czeka na wałkowanie przykryć ściereczką, aby nie obsychało.
• Etap 4 – Placki powstałe po wałkowaniu pokroić na paski o szerokości ok. 3-4 cm, a potem powstałe paski na prostokąty . Każdy prostokąt naciąć na środku i przez nacięcie przeciągnąć jeden koniec .
• Etap 5- Rozgrzać w garnku tłuszcz , chruściki piec w głębokim i dobrze rozgrzanym tłuszczu z obu stron na jasno złoty kolor. Po wyjęciu kłaść na ręczniczki papierowe, aby odsączyć tłuszcz. Po wystygnięciu posypać cukrem pudrem połączonym z cukrem waniliowym

- Na listę produktów tradycyjnych mogą być wpisane produkty rolne, artykuły spożywcze i napoje spirytusowe, których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych, tzn. wykorzystywanych od co najmniej 25 lat, metod produkcji, będące elementem dziedzictwa kulturowego regionu, w którym są wytwarzane, oraz stanowiące element tożsamości społeczności lokalnej – informuje Beata Krzemińska, rzecznik prasowa UM w Toruniu.

Wnioski o wpis produktu na listę składa się do Urzędu Marszałkowskiego, który dokonuje ich oceny. Pozytywnie zweryfikowane wnioski przesyłane są do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który jest odpowiedzialny za jej prowadzenie i uaktualnienie. Lista jest publikowana na bieżąco, na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.